Sáng ngày 07/10/2020, Hội thảo Nâng cao chất lượng công bố khoa học do Quỹ đổi mới sáng tạo VINIF tổ chức đã diễn ra thành công tại Khách sạn Melia, Hà Nội. Hội thảo quy tụ sự có mặt của 11 nhà khoa học đầu ngành trong lĩnh vực Toán học, Công nghệ thông tin, Địa động lực, Cơ học, Y sinh Dược học, Hoá học, Khoa học sự sống, Vật lý, Kinh tế.
Những năm gần đây, chất lượng các bài báo khoa học trong các danh mục tạp chí khoa học hàng đầu có sự chênh lệch nhất định. Đây là một bất cập của ngành khoa học công nghệ Việt Nam nói chung và Quỹ VinIF nói riêng trong quá trình nghiệm thu các bài báo được tài trợ. Với sự góp mặt của các nhà khoa học đầu ngành đến từ đến từ Quỹ Phát triển khoa học và Công nghệ quốc gia (Nafosted) có nhiều kinh nghiệm đánh giá các công trình khoa học trong quá trình làm việc thực tiễn, cùng đại diện tập đoàn Vingroup là GS. Vũ Hà Văn – Giám đốc Khoa học Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinBigdata và PGS.TSKH. Phan Thị Hà Dương – Giám đốc Điều hành Quỹ Đổi mới sáng tạo VINIF, hội thảo hướng tới tìm kiếm giải pháp cho những bất cập trên.
Phát biểu tại chương trình, chủ trì phiên thảo luận, GS Vũ Hà Văn đặt ra hai câu hỏi chính: Có nên xây dựng một danh sách các tạp chí khoa học cho Quỹ VINIF hay không? Và nếu xây dựng một danh sách như thế thì nên làm thế nào để nhận được sự ủng hộ của cộng đồng khoa học?
Lần lượt GS.TSKH. Ngô Việt Trung – Chủ tịch Hội đồng ngành Toán học, Viện Toán học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; GS.TSKH. Hồ Tú Bảo – Chủ tịch Hội đồng ngành Khoa học thông tin và máy tính, Viện John von Neumann – Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh; GS.TS. Trần Thanh Hải – Chủ tịch Hội đồng ngành Khoa học Trái đất và Môi trường, Trường Đại học Mỏ – Địa chất; GS.TSKH Phạm Đức Chính – Thành viên Hội đồng ngành Cơ học, Viện Cơ học – Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam; GS.TS. Đặng Đức Anh – Chủ tịch Hội đồng ngành Khoa học sự sống (Y sinh Dược học); PGS.TS. Từ Bình Minh – UVTK Hội đồng ngành Hoá học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội; PGS.TS. Nguyễn Thị Vân Anh – Phòng Thí nghiệm trọng điểm Công nghệ Enzym, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội; PGS.TS. Đinh Văn Trung – Viện trưởng Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam; TS. Nguyễn Việt Cường – Phó Chủ tịch Hội đồng ngành Kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã đưa ra quan điểm của mình.
Các chuyên gia đều thống nhất với mức hỗ trợ tài chính mà Quỹ VINIF đang hỗ trợ các dự án, từ 2 tỷ VNĐ đến 10 tỷ VNĐ, việc thu hẹp danh mục tạp chí được nghiệm thu, đảm bảo chất lượng, uy tín là điều cần thiết phải thực hiện. Tuy nhiên, không nên chỉ dựa vào một danh sách tạp chí cố định, mà cần có một tiêu chí cụ thể và rõ ràng, đặc biệt khi Quỹ VINIF đang tài trợ các dự án đa ngành, liên ngành, và cần sự đa dạng hoá.
PGS. TS. Phan Thị Hà Dương – Giám đốc Điều hành Quỹ VinIF phát biểu tại Hội thảo: “Mỗi ngành có đặc thù riêng, nên Quỹ đã đề xuất các giáo sư, chủ tịch hoặc thành viên hội đồng ngành của Quỹ Nafosted lập một nhóm chuyên gia để xây dựng hai danh sách cho ngành của mình, VinIF ghi nhận đây là các danh sách đề xuất và sẽ có hội đồng đánh giá các công trình xuất sắc từ đó.”
GS.TS. Trần Thanh Hải – Chủ tịch Hội đồng ngành Khoa học Trái đất và Môi trường chia sẻ: “Với ngành Khoa học Trái đất và Môi trường, Việt Nam chưa có nhiều nghiên cứu thuộc các tạp chí chuyên sâu. Vậy nên chúng ta cần có những tiêu chí rõ ràng với các ngành đặc thù, cân nhắc các tiêu chí xét chọn, trọng số của từng tiêu chí và đánh giá của hội đồng.”
Kết hợp giữa danh mục tạp chí và đánh giá của Hội đồng khi xét duyệt là ý kiến mà các chuyên gia đều đề xuất thực hiện. Bên cạnh đó, Tiến sĩ Kinh tế Nguyễn Việt Cường chia sẻ “Chúng ta cần tập trung vào chất lượng, chứ không phải số lượng. Bên cạnh đó, là một Quỹ tư nhân, VINIF cần tận dụng lợi thế của mình trong việc linh động về thời gian nghiệm thu, vì nhiều tạp chí khoa học uy tín, nổi tiếng trên thế giới, tính từ thời gian nộp bài đến khi công bố có thể mất tới 2 năm.”
Trong khuôn khổ Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học cũng đề xuất các chính sách khuyến khích các nhà khoa học trẻ, các công trình khoa học xuất sắc của người Việt, góp phần nâng cao chất lượng công bố khoa học, văn hoá nghiên cứu của Khoa học Việt Nam.
Quỹ Đổi mới sáng tạo VinIF – Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinBigdata, được thành lập từ năm 2018, có chức năng hỗ trợ các tổ chức, cá nhân thực hiện nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhằm tạo ra những thay đổi tích cực và bền vững cho Việt Nam. Bên cạnh chương trình Hỗ trợ nghiên cứu thường niên, Quỹ VINIF thực hiện các chương trình như hỗ trợ học bổng Thạc sĩ, Tiến sĩ; Hợp tác đào tạo Thạc sĩ; và Hợp tác, tài trợ các sự kiện, hội thảo quốc tế có uy tín về khoa học và công nghệ.
